Tajskie szaszłyki kurczakowe (satay) w sosie orzechowym

Satay to danie z przyprawionego, szaszłykowanego i grillowanego mięsa, podawane z sosem, zwykle sosem orzechowym. Jest to popularne uliczne jedzenie w wielu krajach Azji Południowo-Wschodniej, zwłaszcza w Indonezji, gdzie jest uważane za danie narodowe. Na historię satay miał wpływ handel przyprawami i tekstyliami między Indonezją a innymi regionami, takimi jak Indie, Bliski Wschód i Europa.

Według niektórych źródeł, satay zainspirowany był indyjskim kebabem, który ma swoje korzenie w Imperium Mogołów i starożytnej perskiej kulturze i kuchni. W XVIII i na początku XIX wieku do Indonezji napłynęli muzułmanie indyjscy, arabscy handlarze i imigranci, którzy przywieźli ze sobą swoje tradycje kulinarne i składniki, takie jak przyprawy, orzechy i mięso. Lokalni Jawajczycy dostosowali kebab do własnego gustu i preferencji, używając lokalnych przypraw, mleka kokosowego i sosu z orzeszków ziemnych.

Satay szybko rozprzestrzenił się na inne części Indonezji i sąsiednie kraje, takie jak Malezja, Singapur, Tajlandia, Filipiny, Brunei i Timor Wschodni, gdzie stał się popularną przekąską i posiłkiem. Każdy region i kraj ma swoją własną odmianę satay, używa jednak różnych rodzajów mięsa, marynat i sosów, odzwierciedlając różnorodność i kreatywność kuchni Azji Południowo-Wschodniej. Satay jest również rozpoznawany i lubiany w innych częściach świata, takich jak Surinam, Holandia i Sri Lanka, gdzie został wprowadzony przez imigrantów i podróżników.

Sos orzechowy do tajskiego satay składa się z czerwonej pasty curry, mleka kokosowego, sosu rybnego, tamaryndowca, cukru i mielonych orzeszków ziemnych. Nie zawiera on sosu hoisin, octu ryżowego, oleju sezamowego ani innych składników, które można znaleźć w sosach orzechowych innych kuchni.

Tajski sos orzechowy nie jest popularną przyprawą w Tajlandii i jest podawany tylko z określonymi potrawami, takimi jak satay. Nie polewa się nim sałatek, ryżu, makaronu czy gotowanego mięsa, jak ma to miejsce w innych krajach. Tajowie nie wiedzą, czym jest "sos orzechowy", ponieważ nie używają tego określenia jako ogólnego terminu dla każdego sosu zawierającego orzeszki ziemne. Mają różne nazwy i przepisy na różne sosy, których jednym ze składników są orzeszki ziemne, takie jak sos satay, sos z tofu w kostce i sos tod mun. Sos orzechowy, który turyści znają i kochają, jest najprawdopodobniej odmianą sosu satay.